'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Ym mis Mai 2013, cyhoeddwyd Adroddiad o Drafodaethau ac Argymhellion Gweithgor Gweinidogaeth Eglwys Minny Street. Y cyntaf o bum flaenoriaeth a nodwyd i waith a chenhadaeth yr eglwys hon oedd Addoliad. Wrth ymfalchïo yn arddull, naws ac ehangder ein haddoliad, teimlai’r Gweithgor bod yna gyfleoedd i gynyddu ymwneud aelodau yn ein hoedfaon. Hyn, nid yn unig er mwyn datblygu "gweinidogaeth yr holl saint", ond hefyd, fel modd i feithrin cynulleidfa a fydd, gobeithio, yn fwy parod i ymgymryd â threfnu ac arwain oedfaon pan fydd, efallai, mwy o alw (e.e. cyfnod di-weinidog). Cytunwyd bod angen meithrin, ymysg ein haelodau, barodrwydd i gynnig gwasanaeth yn hytrach na disgwyl i rywun ofyn. Gwelwyd hefyd gyfleoedd trwy’r fath ymwneud i ennyn ymdeimlad o gyd-weithio ymysg grwpiau o aelodau’r gynulleidfa.

Bellach, mae pob pumed Sul yn y mis yn gyfle i aelodau’r eglwys i drefnu a chynnal yr addoliad. Buddiol a bendithiol yw hyn. Bydd ein Hoedfa Foreol (10:30) dan arweiniad aelodau a chyfeillion Parc y Rhath, Llwynbedw a’r Mynydd Bychan. Dyma’r ffrwyth mae’r Ysbryd Glân yn ei dyfu yn ein bywydau ni: cariad, llawenydd, heddwch dwfn, amynedd, caredigrwydd, daioni, ffyddlondeb, addfwynder a hunanreolaeth (Galatiaid 5:22,23 beibl.net). Bu’r rhinweddau a enwir gan Paul yn ei lythyr at bobl Iesu yn Galatia yn echel gwaith yr Ysgol Sul a PIMS trwy gydol y flwyddyn waith hon. Gweddïwn am fendith ein Duw, awdur pob rhinwedd a ffynhonnell pob daioni ar yr Oedfa arbennig hon a fydd yn ystyried pob rhinwedd yn ei dro.

Bydd paned a nwyddau Masnach Deg yn y Festri wedi’r Oedfa.

Bydd yr Oedfa Hwyrol (18:00) yng ngofal aelodau a chyfeillion Cyncoed a Phenylan. Trwy gyfrwng yr Oedfa hon byddwn yn dod i adnabod un o broffwydi mawr yr Hen Destament. Mae ei enw’n gyfarwydd i ni, gwyddom rywfaint o’i hanes ond buom ychydig yn ofidus rhag mentro’n rhy agos ato. Down i adnabod Jeremeia trwy gyfrwng pum pen byr, sydd, mewn gwirionedd yn ymdoddi’n un neges: Galwad Jeremeia; Pregeth Jeremeia; Gofid Jeremeia; Gweddi Jeremeia ac i gloi neges y proffwyd.

Bydd paned a nwyddau Masnach Deg yn y Festri wedi’r oedfa.

Dyfal bu’r paratoi, a dygn y trefnu i sicrhau fod gan bawb - o’r ieuengaf i’r hynaf - ei le, cyfle a chyfraniad. Pawb a’i waith, a gwaith i bawb wrth gynnal gwasanaeth ac offrymu mawl ac addoliad. Gweddïwn am wenau Duw ar y Sul.

COED YR ARDD

'Munud i Feddwl' ein Gweinidog

'Adam and Eve hide their Nakedness' gan Ruth Collet (1909-2001)

Y ffurfafen oedd las, yr hin oedd deg - gosodwyd dyn i ddechrau byw, yn ôl awdur Genesis, mewn gardd - gardd o drefniant Duw. Caed ynddi goed defnyddiol a dymunol, ac yn eu plith yn tyfu Pren y Bywyd a phren Gwybodaeth Da a Drwg.

Ymguddiodd Adda ac Efa o olwg Duw ymysg coed yr ardd (Genesis 3:18). Mae yna dristwch yn perthyn i’r adnod hon - tristwch yn tarddu nid dim ond o’r ffaith iddynt deimlo’r awydd i guddio, ond eu bod nhw wedi dewis cuddio ymysg coed yr ardd. Cynnyrch Duw oedd coed yr ardd, ei rodd yntau iddynt, a dyma’r ddau hun - ti a minnau - yn eu defnyddio i guddio rhagddo!

Myn y Beibl fod Duw yn cuddio rhag ei bobl. ‘Roeddwn wedi arfer meddwl fod Duw yn cuddio rhagom oherwydd ein drygioni: ...ond eich camwedd chwi a ysgarodd rhyngoch a’ch Duw, a’ch anwiredd chwi a barodd iddo guddio’i wyneb rhag gwrando arnoch (Eseia 59:2). Bellach, dw i’n credu fod Duw yn cuddio rhagom oherwydd ein bod yn dewis ymwneud â’r da mewn ffordd mor ddrwg, nes gwthio Duw oddi wrthym.

Onid, dyna ergyd Dameg y Wledd Fawr (Luc 14:15-24)? Wrth ddarllen, gwelwn mai pethau da ynddynt eu hunain a gadwodd y gwahoddedigion o’r wledd - prynu darn o dir, profi ychen newydd, priodi. Nid oedd dim yn ddrwg am yr un o’r pethau hyn. Yn wir, pethau da oeddent; ond ‘roedd defnyddio’r pethau da hyn mewn ffordd ddrwg yn ddigon i’w cadw bob un o’r Wledd fwyaf un!

Credaf fod Duw o hyd yn plannu gerddi i’w bobl, ac yn eu cyfoethogi â choed defnyddiol a dymunol, ac yn eu plith mae Pren y Bywyd a Phren Gwybodaeth Da a Drwg. Mynnwn ninnau ... o hyd fyth ... ddefnyddio ei roddion yntau i ni er mwyn cuddio rhagddo.

Sut bynnag a ddarllenwn stori Adda ac Efa - yn llythrennol, neu fel arall - rhaid cydnabod a chyhoeddi nad yw gwers y stori wedi ei dysgu o gwbl - sef mwynhau gardd Duw, heb droi cefn ar Arglwydd yr ardd.

Mynnwn y cyfle i ddod allan o fysg y coed. Cydnabyddwn o'r newydd mai Duw sydd biau ni, ac ar ei drugareddau/yr ydym oll yn byw (Elfed 1860-1953 Caneuon Ffydd 130)

SALM

Salm 149

Dathlu buddugoliaeth Duw a wneir yn Salm 149. Buddugoliaeth pobl Dduw yw buddugoliaeth Duw. Defnyddid holl elfennau pasiant a gŵyl yn y Salm hon - llawenydd, moliant, gorfoledd a dawns i gyfeiliant tympan a thelyn. Mynegir y fuddugoliaeth mewn delweddau cadarn: ysgwyd cleddyf daufiniog, rhwymo brenhinoedd a phendefigion mewn cadwynau ac â gefynnau haearn. Sail y dathlu yw bod Duw yn dal i ymhyfrydu yn ei bobl ac yn rhoi o’i fuddugoliaeth i’r rhai sy’n ymddiried ynddo - ei holl ffyddloniaid (Salm 149:9). Cyfrwng yw’r dathlu i gyflwyno o’r newydd y gwirionedd oesol gyfoes fod Duw o blaid ei bobl. Diben y cyflwyno yw cael pobl Dduw i ymddiried o’r newydd yn Nuw.

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Dros y Sul, ein braint fel eglwys fydd cael gwrando cenadwri a derbyn arweiniad gan y Parchedig Aled Davies (Chwilog). Gwyddom y cawn ganddo bregethu meddylgar a phregethau buddiol a bendithlawn. Yn ôl ein harfer, bydd yr Oedfa Foreol am 10:30. Bydd yr Oedfa Hwyrol am 18:00. Gweddïwn am wenau Duw ar Oedfaon y Sul.

Yn dilyn yr Oedfa Foreol, gwahoddir pawb i lansiad MUNUD YN DY GWMNI, cyfrol o weddïau a myfyrdod gan ein Gweinidog.

'THERE'S NO 'I' IN 'TEAM''

'Munud i Feddwl' ein Gweinidog

Mae’n ddihareb, os nad wir yn ystrydeb ym myd busnes: There’s no "I" in "team". Dyma ddatganiad sydd yn gwbl gywir pe bawn dim ond sôn am lythrennau a geiriau. Pe bawn o ddifri yn meddwl am ystyr y geiriau hyn, buasai’n rhaid cyfaddef mai anodd yw creu a chynnal tîm heb yr unigolion sydd yn perthyn iddo. Heb bob FI a oes NI?

Ar y naill law, fe all y FI ddiflannu ym mhlygion y NI fawr. Gwyddom fod nifer o bobl yr eglwys leol yn hapus ddigon i ddiflannu i’r NI fawr. Ar y llaw arall, fe all y NI cael ei lethu gan hunanbwysigrwydd ambell FI fawr. Mae ambell Lone Ranger yn creu lletchwithdod i eglwys gyfan.

Yr ateb, mae’n amlwg ddigon yw cadw FI â NI mewn tensiwn creadigol. Gweithiwn orau pan wel pob FI yn yr eglwys leol fod ganddo/ganddi gyfraniad i’r eglwys gyfan - NI. A hefyd, fod gan NI'r eglwys gyfan rywbeth i’w roi i bob FI. Pob FI a’i le, a’i lais, a’i waith, a hynny er lles y NI.

Weithiau mae’n rhaid i’r FI ildio i ewyllys y NI; adegau eraill rhaid i’r FI geisio arwain, neu dynnu’r NI i gyfeiriad newydd a bendithiol. Dyna athrylith Anghydffurfiaeth. Fel pobl Dduw ein gwaith yw cadw NI a FI mewn perffaith gynghanedd. Ein gwaith yw cynnal NI'r eglwys leol, wrth amddiffyn rhyddid a chyfraniad pob FI a berthyn i’r NI fawr hyfryd hwnnw.

SALM

Salm 148

Yn rhan olaf Salm 148 (7-14) geilw arweinydd y côr am fwy o leisiau i chwyddo’r gân. Ystyriwch y rhestr faith o adnod 7 ymlaen. Gelwir yn gyntaf ar y dreigiau (gan gynnwys y ddraig goch, siŵr iawn!) o’r dyfnderau, y tân a’r cenllysg, yr eira a’r mwg, y gwynt, y mynyddoedd, a’r coed a phob creadur i leisio’u mawl. Yna daw’r brenhinoedd a’r barnwyr ac yn olaf lleda’r arweinydd ei freichiau a galw ar bawb o bobl y byd, o’r ieuengaf i’r hynaf. Testun datganiad y côr cyfan yw oherwydd ei enw ef yn unig sydd ddyrchafedig (Salm 148:13). Pwy sy’n medru canu orau yn y côr mawr hwn? Pobl Dduw wrth gwrs. Pam? Oherwydd mae pobl Dduw sy’n agos ato (Salm 148:14). Felly: Molwn yr ARGLWYDD!

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Buom, ers mis Medi’r llynedd, dan arweiniad ein Gweinidog yn ystyried ‘Pobl y Testament Newydd’. Daw’r gyfres hon i’w therfyn trwy gyfrwng gyfres fechan o fyfyrdodau yn seiliedig ar deulu Bethania!

Y bore Sul aeth heibio Lasarus oedd testun ein sylw, a Martha liw nos. Bore Sul am 10:30 Mair fydd gwrthrych ein myfyrdod. Awgrym cyntaf ein Gweinidog yw mai’r gair mwyaf pwrpasol i ddisgrifio Efengyl Iesu Grist yw’r gair Smashing. Mae’r Efengyl yn smashing! Yn ail, rhaid wrth wyleidd-dra, a meddwl agored a gonestrwydd i ddilyn esiampl Mair: eisteddodd hi wrth draed yr Arglwydd a gwrando ar ei air (Luc 10:39). Eistedd a wnâi Lasarus. Ni allodd Lasarus a gwneud dim mwy na hynny. Yn wir, o wneud hynny, nid oedd yn rhaid iddo wneud dim byd mwy. Dyma yw esiampl Lasarus i ni: eistedd gydag Iesu. Y noson honno, methodd Martha ag eistedd. Anodd i hon oedd bod yn llonydd, mynnodd felly cael gweini. Gwasanaethu a wnâi Martha. Ni allodd Martha a gwneud dim mwy na hynny. Yn wir, o wneud hynny, nid oedd yn rhaid iddi wneud dim byd mwy. Dyma yw esiampl Martha i ni: gwasanaethu. Esiampl Mair? Parodrwydd i roi o’i gorau i Iesu, ac i dderbyn o orau Iesu.

Liw nos (18:00): Canys ei waith ef ydym (Effesiaid 2:10a) fydd testun pregeth Owain Llyr. Gan awgrymu mai pobl Dduw yw barddoniaeth Duw, ceir pum pen i’r bregeth: testun; awen; cynghanedd; amrywiaeth a bywyd. Boed bendith.

Bydd y gymdeithas yn parhau yn Koinônia: swper blasus a sgwrs ddifyr mewn bwyty Eidalaidd cyfagos.

Cynhelir yr Ysgol Sul bore Sul, ac yn dilyn yr Oedfa: Picnic a Gemau Gwirion! Diolch i bawb a fu ynglŷn â’r trefnu.

Testun adnodau’r oedolion bore Sul yw ‘Ffyddlondeb’.

Babimini bore Gwener (21/7; 9:45-11:15 yn y Festri): gwên, a chroeso, cwmni a phaned i’r rhieni; ac i’r plantos: hwyl a chân, chwarae a chwerthin.

MUNUD YN DY GWMNI. Gwahoddir pawb i lansiad MUNUD YN DY GWMNI, cyfrol o weddïau a myfyrdod gan ein Gweinidog, yn y Festri wedi’r Oedfa Foreol 23/7.

CADW DRWS

'Munud i Feddwl' ein Gweinidog

Aeth y weddi honno’n ddisylw gennyf ers blynyddoedd bellach - rhag fy nghywilydd! Gosodwyd y geiriau ar ddrws ffrynt capel Minny Street yn 2009 â ninnau nodi 175 o flynyddoedd o dystiolaeth Gristnogol yma yn y Waun Ddyfal, Caerdydd:

O! Dduw, gwna ddrws y tŷ hwn yn ddigon llydan i dderbyn pawb y mae angen cariad dynol a chymdeithas dda arnynt; yn ddigon cul i gadw allan bob eiddigedd, balchder ac ymryson. Gwna ei drothwy yn ddigon llyfn fel na fyddo’n faen tramgwydd i blant, nac i draed crwydredig, ond yn ddigon garw i gadw grym y temtiwr draw. O Dduw, gwna’r drws hwn yn borth i’th deyrnas dragwyddol di.

(Eglwys Sant Steffan, Walbrook, Llundain. Priodolir y geiriau gwreiddiol i’r offeiriad o emynydd, Thomas Ken, 1637-1711)

... dewiswn, meddai’r Salmydd gynt, gadw drws yn nhŷ fy Nuw, o flaen trigo ym mhebyll annuwioldeb (Salm 84:10 WM). Sylweddolodd y Salmydd fod y lle distadlaf yn Nhŷ Dduw yn well na gorau’r byd. Digon iddo oedd bod ar y trothwy, er y gwyddai mai tu mewn yr oedd gorau’r Deml - y Drugareddfa, y cynteddau, a’r Cysegr Sancteiddiolaf. Ni chwenychai fwy na bod wrth y drws; dim ond hynny, ac ‘roedd dim ond hynny yn well na gorau’r byd i gyd.

Gwahanol yw’r syniad am Dŷ Dduw yn y Testament Newydd i’r hyn ydoedd ym meddwl y Salmydd. Carreg aelwyd yw ei sail yn y Testament Newydd, a phresenoldeb a bendith Tad yw ei ogoniant pennaf. Nid Tŷ i’r teilwng mohono, ond i’r annheilwng, yr afradlon a’r digartref. Mor bwysig felly yw gwaith y rhai sydd am gadw drws yn nhŷ fy Nuw. Anodd meddwl am waith pwysicach - hwyluso’r ffordd i eraill ddod i mewn i dderbyn croeso’r Tad. Yn wir, dyna le pawb ohonom a gafodd ei fendith Ef: wrth y drws.

Y cwestiwn pwysicaf i bob un ohonom yw hwn: a ydym yn ei gwneud yn haws neu yn anoddach i eraill i dderbyn croeso’r Tad? Holed pob un ef ei hun. A yw ein ffordd o grefydda yn rhwystr neu’n gymorth i eraill dderbyn o gariad ein Tad? Gwell ganwaith yw bod wrth y drws na bod wrthi’n ceisio diogelu cornel fach gynnes i ni ein hunain ar yr aelwyd! Yn ôl awgrym dameg y Mab Afradlon, wrth y drws y mae’r Tad hefyd; ac yno yr erys hyd nes y daw ei blant i gyd adref. Yno wrth y drws, y gwelir ei orau Ef, ei lygaid trugarog, ei lawenydd a’i groeso hael.

Wn i ddim pwy sydd biau’r geiriau, ond heriol hyfryd ydynt:

To keep God’s door -

I am not fit.

I would not ask for more

Than this -

To stand or sit

Upon the threshold of God’s House

Out of the reach of sin,

To open wide His door

To those who come,

To welcome home

His children and His poor.