GAIR AM AIR

Perthyn i bob iaith geiriau na ellid yn llawn a llwyr eu cyfieithu i iaith arall. Mae’r gyfres hon o fyfyrdodau yn ymdrin ag ambell un o’r geiriau rheini. Daw testun ein sylw heddiw o’r Almaeneg: Waldeinsamkeit. Golyga’n fras yr ymdeimlad o fod ar ben dy hun mewn coedwig; unigedd llonydd nad sydd o reidrwydd yn fygythiol.

Awn i’r afael ag arwyddocâd Waldeinsamkeit trwy gyfrwng y gerdd hon gan Robert Frost (1874-1963): Stopping by Woods on a Snowy Evening (1923):

Whose woods these are I think I know.
His house is in the village though;
He will not see me stopping here
To watch his woods fill up with snow.
My little horse must think it queer
To stop without a farmhouse near
Between the woods and frozen lake
The darkest evening of the year.
He gives his harness bells a shake
To ask if there is some mistake.
The only other sound’s the sweep
Of easy winds and downy flake.
The woods are lovely dark and deep.
But I have promises to keep,
And miles to go before I sleep,
And miles to go before I sleep.

Mae’r gerdd yn fyr. Mae testun y gerdd yn gyffredin ddigon: noson dywyll, coed ag eira ar lawr. Wrth ddarllen y gerdd, gwelwn nad byr mohoni ond cynnil, ac mae rhywbeth mawr yn cael ei ddweud. Sylwch ar deitl y gerdd: Stopping by Woods on a Snowy Evening. Mae’r bardd ar ei ffordd i rywle. Arhosodd i wylio’r woods fill up with snow. O ble ddaeth y bardd, ac i ble mae e’n mynd? Pam aros fan hyn?

Mae llonyddwch Waldeinsamkeit yn pwyso’n drwm ar y gerdd; eira’n gorwedd yn drwch, y byd wedi fferru i gyd; the darkest evening of the year yw hi. Coedwig wag. Noson dawel, clustfeiniwch am sibrwd easy winds and downy flake. Mae’r bardd ar ei ben ei hun, ac yn falch o gael bod felly: Waldeinsamkeit. Arhosodd fan hyn, ymhell o afael pawb a phopeth. Mae’r eira’n wedi troi'r goedwig yn Gaer Gwydion - dyma natur yn brydferth a swynol.

The woods are lovely, dark and deep. Mae’r bardd yn dal munud neu ddwy o lonyddwch yng nghanol ei brysurdeb: Waldeinsamkeit. Gellid deall a gwerthfawrogi Stopping by Woods on a Snowy Evening gan fod prydferthwch byd a rhyfeddod bywyd wedi cydio ym mhawb ohonom rywbryd, rywsut, gan beri i ni oedi ar ein taith, ac anghofio - am ennyd - yr holl bethau sydd yn gwasgu ar ein hamser.

Mae Frost yn gorffen cerdd arall o’i eiddo The Lesson for Today (1942) gyda’r geiriau: I would have written of me on my stone: I had a lover’s quarrel with the world.

Mae’r cymal a lover’s quarrel with the world, yn dweud rhywbeth wrthym am ein hymateb fel Cristnogion i’r byd. Mae Stopping by Woods on a Snowy Evening yn ddisgrifiad hyfryd o brydferthwch byd, a’r munudau euraid hynny lle cawn ymdeimlo â hyfrydwch bywyd. Ond y tu hwnt i brydferthwch byd a hyfrydwch bywyd, mae ‘na fywyd a byd tra gwahanol: hagrwch tlodi a thrais; budreddi rhyfel a gormes. Fel Cristnogion, mae ein ffydd yn mynnu ein bod ni’n mynd i’r afael â’r pethau hyll hyn. Mae’r Cristion, fel ei Dduw yn caru’r byd; ond mae gan y Cristion a lover’s quarrel with the world. Er rhyfeddod a phrydferthwch y goedwig a’r eira a swcwr llonyddwch Waldeinsamkeit ... meddai’r bardd: I have promises to keep. Mae’r bardd wedi blino ... miles to go before I sleep. Mae Cristnogion weithiau’n blino ar y gwaith o newid y byd hwn, ond newid y byd sydd raid. Gwaith ffydd, mewn cariad yw newid y byd er gwell, felly daliwn ati felly, daliwn ati i ddal ati. (We) have promises to keep,/And miles to go before (we) sleep,/ And miles to go before (we) sleep.

F'Arglwydd Iesu Grist, fab Duw, Waredwr, bydd drugarog wrthyf. Amen.

SALM

Buddiol yw’r gred fod gweddi yn gynneddf naturiol mewn person. O gredu hyn cedwir ni rhag gwaethaf amheuaeth a digalondid pan gawn anhawster gyda gweddi yn ein profiad personol.

Dyma brofiad y Salmydd:　

Fy Nuw, fy Nuw, pam yr wyt wedi fy ngadael,

ac yn cadw draw rhag fy ngwaredu ac

oddi wrth eiriau fy ngriddfan?

O fy Nuw, gwaeddaf arnat liw dydd,

ond nid wyt yn ateb,

a’r nos, ond ni chaf lonyddwch.

Eto, yw wyt ti, y Sanctaidd, wedi dy

orseddu

yn foliant i Israel.

Ynot ti yr oedd ein tadau’n ymddiried,

yn ymddiried a thithau’n eu gwaredu.

Arnat ti yr oeddwn yn gweiddi ac

achubwyd hwy,

ynot ti yr oeddent yn ymddiried ac ni

chywilyddiwyd hwy.

(Salm 22:1-5 BCN)

Gwelwch y drafferth driphlyg a gafodd y Salmydd. Ni all gredu fod Duw yn real; nid yw ei weddïau yn gyfrwng esmwythâd iddo yn ei anawsterau; ac er dyfalbarhau ohono mewn gweddi ni ddaw cymorth na chysur.

Ond y mae’r Salmydd yn cofio profiad y tadau:

Ynot ti yr oedd ein tadau’n ymddiried,

yn ymddiried a thithau’n eu gwaredu.

Gwêl y Salmydd fod profiad y ‘tadau’ ymhob oes yn dwyn tystiolaeth i allu gweddi. Nid oes ganddo le i ddigalonni yn wyneb profiad yr oesau. Daw i weld mai ynddo ef mae’r drafferth ac nid mewn gweddi, ac o gofio hyn daw ei ffydd yn ôl, ac yn niwedd y Salm tyr allan i ganu yn fuddugoliaethus:

Fe gyhoeddaf dy enw i’m brodyr,

a’th foli yng nghanol y gynulleidfa:

"Molwch ef, chwi sy’n ofni’r

ARGLWYDD;

rhowch anrhydedd iddo, holl feibion Jacob;

ofnwch ef, holl feibion Israel.

(Salm 22:22,23 BCN)

Unig Ffynhonnell heddwch a chyfiawnder, gwna ni’n un cymundeb mawr â dy bobl ym mhob oes a chyfnod a roesant eu hymddiriedaeth ynot ac ni chywilyddiwyd hwynt. Nid oherwydd ein haeddiant, ond yn ôl dy drugaredd dirion, gwrando ni yn ein gweddïau. Amen.

(OLlE)

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

... dyma’r ffrwyth mae’r Ysbryd Glân yn ei dyfu yn ein bywydau ni: cariad, llawenydd, heddwch dwfn, amynedd, caredigrwydd, daioni, ffyddlondeb, addfwynder a hunanreolaeth (Galatiaid 5:22,23 beibl.net).

Edrychwn ymlaen at yr Oedfa Foreol Gynnar (11/9 am 9:30 yn y Festri). Ein Gweinidog fydd yn arwain, a thema’r Oedfa fydd ‘Rhoi a Derbyn Ffrwythau’r Ysbryd’.

Y rhinweddau a enwir gan Paul yn ei lythyr at bobl Iesu yn Galatia fydd echel gwaith yr Ysgol Sul a PIMS y tymor hwn. Gweddïwn am fendith ein Duw, awdur pob rhinwedd a ffynhonnell pob daioni, fel y gall yr ifanc yn ein plith dyfu mewn ffydd a chynyddu ymhob rhinwedd da.

Sylwer fod Paul yn gosod cariad yn gyntaf oll; sylwer hefyd fod ei bwyslais ar ddechrau’r bennod ar ryddid: ... i ryddid y rhyddhaodd Crist ni (Galatiaid 5:1). Yn wir, trwy’r holl lythyr rhybuddia’r Galatiaid rhag syrthio i afael caethiwed crefydd deddf. Yn hyn oll, ‘roedd Paul yn dilyn Iesu. ‘Roedd yntau’n gosod cariad yn uwch na phopeth, ac yn dymuno o’r herwydd, i ryddhau pobl oddi wrth ormes crefydd gyfyng a chrefydda lem: ... os yw’r mab yn eich rhyddhau chwi, byddwch yn rhydd mewn gwirionedd (Ioan 8:36). Boed i ni efelychu ein Harglwydd Iesu, gan dystio i’w gariad ac estyn ei ryddid i’n cymdogaeth a’n byd.

Bydd ein Gweinidog cyn dechrau’r Oedfa Foreol yn cyflwyno cynlluniau’r flwyddyn newydd hon o wasanaeth: ein helusennau eleni (Tŷ Hafan a Toilet Twinning); Bethania - cyfle i drin a thrafod y Gair; Genesis - cyfle i fod yn greadigol; Llynyddwch - cyfle i ymdawelu.

Ym mis Medi 2015, buom yn trafod emyn o eiddo David Jones (1805-68; CFf:76):

Mae Duw yn llond pob lle,

presennol ymhob man ...

Mis Hydref: dyhead David Charles (1762-1834; CFf:686):

O! Iesu mawr, rho d’anian bur

i eiddil gwan mewn anial dir ...

Mis Tachwedd: J. G. Moelwyn Hughes (1866-1944; CFf:691)

Fy Nhad o’r nef, O! gwrando ‘nghri:

un o’th eiddilaf blant wyf fi ...

Saith mis yn ddiweddarach yr emyn nesaf! Canolbwynt ein sylw ym mis Gorffennaf oedd emyn George Rees (1873-1950; CFf:541).

O Fab y Dyn, Eneiniog Duw, fy Mrawd a’m Ceidwad cry’ ...

Mae’r gyfres yn parhau yn yr Oedfa Foreol (10:30) pan fyddwn yn ymdrin ag emyn Ann Griffiths:

Arogli’n beraidd mae fy nardus

wrth wledda ar y cariad rhad ...

Caniad Solomon 1:12; y cariad rhad sydd yn ddrud iawn iawn. Sêl! ... sêl yn tanio’n erbyn pechod. Ni feddyliodd Iesu erioed am i’w Eglwys fod yn amddiffynnol. Nid amddiffyn ein hunain rhag pethau drwg y natur ddynol mo gwaith pobl ffydd, ond ymosod, gorchfygu. Yfed, ie, yfwch yn helaeth, fy rhai annwyl (Caniad Solomon 5:1 WM) a hynny er mwyn setlo/ar wrthrych mawr ei Berson Ef.

Liw nos (18:00), Theoffilws, syr (Luc 1:1a beibl.net fydd testun ein sylw. Ychydig a wyddom am yr ardderchocaf Theoffilus. Bwriad Luc wrth gyflwyno’i efengyl i hwn oedd dangos iddo mor ddilys oedd y pethau y dysgwyd ef ynddynt eisoes. Mae Theoffilus felly’n gwybod rhywbeth am Iesu ac am y ffydd, ond mae arno angen mwy o wybodaeth fanwl am gynnwys y ffordd newydd hon at Dduw. Mae Luc, yn ei efengyl, ac yn ei ail draethawd (Actau 1:1 WM) yn cymryd yn ganiataol fod Theoffilus yn gyfarwydd â’r Hen Destament. Onid oedd hwn hefyd yn ŵr defosiynol, ac yn ofni Duw (Actau 10:2a WM)? Hwyrach, yn wir, mai Theoffilus a ofynnodd i Luc sgrifennu’i ddau draethawd ar ei gyfer ef a’i gyfeillion. Os do, mawr iawn ein dyled ni iddo. Tri phen sydd i bregeth y gweinidog: Theoffilus: Caru Duw; Caru’r Gwirionedd; Caru Iesu.

PIMS nos Lun (12/9; 19:00-20:30 yn y Festri): Cariad (Galatiaid 5:22); yr elusen Toilet Twinning; croesawu, ffarwelio, Pitsa a Oh, the places you’ll go! gan Dr Seuss (1904-91).

Koinônia amser cinio dydd Mercher (14/9): Mae ‘na fwy i bryd o fwyd o gwmpas bwrdd na bodloni’r archwaeth am fwyd. Mae’n gyfle i rannu syniadau, i drafod, i gymdeithasu a dod i nabod ein gilydd yn well. Dyna sy’n digwydd yn y Koinônia misol.

Babimini bore Gwener (16/9; 9:45-11:15 yn y Festri): gwên, a chroeso, cwmni a phaned i’r rhieni; ac i’r plantos: hwyl a chân, chwarae a chwerthin. Gorffwysed bendith ar Fabimini. ‘Rydym yn ddyledus i’r rheini sy’n rhoi o’u hamser i gynnal y fenter bwysig hon.

Dydd Sadwrn (17/9), priodas Elen ac Etienne Martin. ... ar ddydd eu priodas pura’u serch â’th gariad dwyfol, drud. (Tudor Davies; CFf:635).

GLAIN

'Munud i Feddwl' wythnosol ein Gweinidog

'Old Woman and Rosary' 1895/96 - Paul Cézanne (1839-1906)

Glain: gair bach unsill. Uchod gwelir portread Paul Cézanne (1839-1906) o hen wraig yn symud gleiniau yn ei llinyn paderau, neu rosari. Y gadwyn honno sy’n cynnwys fel rheol ryw 55 o leiniau, a gweddi fer ar gyfer pob glain, neu paderyn.

Gan bwyso ar waith ymchwil y geiriadurwr R. J. Thomas, digwydd yr enghraifft gynharaf o’r gair glain yn y 12fed ganrif yn Llyfr Llandaf, pan gyfeirir at y llyn hwnnw, heb fod yn bell o Lantrisant, o’r enw Llyn y gleiniau. Tybed os mai llyn ac iddo waelod o gerrig mân ydoedd? Lle prydferth. Ys gwn i a ydyw yno o hyd?

Mewn cywydd gan un o gyfoeswyr Owain Glyndŵr, gelwir ef yn lain: Megis Owain glain y Glyn. Person gwerthfawr - anwylyn cenedl.

Ond nid personau a llefydd yn unig a elwid glain. Yn Llyfr yr Ancr (1346) sonnir am yr Ysbryd Glân fel hyn: Yr Ysbryd Glân glain anwylaf, hynny yw trysor anwylaf. Clywir yn y disgrifiad hwn o’r Ysbryd Glân ryw nodyn a aeth ar goll ym mywyd yr Eglwys heddiw. Yn lle’r agosrwydd cynnes a deimlid gynt rhyngom ni a’r Un yn Dri, a’r Tri yn Un daeth pellter, dryswch ac oerni.

Duw cariad yw (1 Ioan 4:8): nid peth deddfol, caled, oer yw cariad! Mae cariad yn brydferth! Wrth i gariad Duw symud ynom a thrwom, bydd prydferthwch y cariad yn llifo ynom ac ohonom. Ofer ein siarad am y Duw sydd gariad, os nad yw prydferthwch y cariad hwnnw yn amlwg ynom, a rhyngom. Boed i ni fod yn brydferth ein cam, fel Olwen gynt. Boed i’n byw a bod arddangos Cariad Duw yn ei brydferthwch amrwd, naturiol, ac nid yn ei goeg degwch crefyddol.

Wrth hel meddyliau heddiw am y gair glain, buom fel hen wraig Cézanne yn rhifo’r gleiniau rhwng ein bysedd, ond da yw gorffen gyda geiriau glain y Salmydd:

Bydded prydferthwch yr ARGLWYDD ein Duw arnom ni:

llwydda waith ein dwylo inni,

llwydda waith ein dwylo.

(Salm 90:17)

(OLlE)

CYTGAN

Caniad Solomon - cân y caniadau. O holl lyfrau’r Hen Destament nid oes un yn anos i’w ddehongli na hwn. Mae’r gwahanol ddehongliadau ohono’n frith, ond prin yw’r pregethu ohono. Ysbrydolodd lenorion, beirdd ac emynwyr ymhob oes. Stori garu ydyw.

Cusana fi â chusanau dy wefusau,

oherwydd y mae dy gariad yn well na gwin (1:2 BCN).

Mae’r stori garu yn dechrau, yn naturiol, gyda’r amlygiad naturiol o gariad: cusan.

Cusaned fi â chusanau ei fin (1:2 WM).

‘Roedd yn arferiad ym mhlith y Cristnogion cynnar i gyfarch ei gilydd gyda chusan cariad. Terfyna Pedr ei lythyr cyntaf gyda’r anogaeth: Cyfarchwch eich gilydd â chusan cariad (1 Pedr 5:14a BCN) a Paul yr eglwys yn Thesalonica'r un modd: Cyfarchwch y brodyr i gyd â chusan sanctaidd (1 Thesalonica 5:26 BCN)

Y cusan tristaf yn y Testament Newydd yw cusan Jwdas - defnyddiwyd yr amlygiad naturiol o gariad yn gyfrwng brad.

Cusan: cariad, cymdeithas … brad. Boed i Dduw ein cynorthwyo i gadw cyfryngau ein cariad pob amser yn bur ac yn ddihalog.

Benthycwn brofiad Ann Griffiths (1776-1805) yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

Yng nghymdeithas y dirgelwch

Datguddiedig yn ei glwy’,

Cusanu’r Mab i dragwyddoldeb

Heb golli ‘ngolwg arno mwy.

(OLlE)

GAIR AM AIR

Un rhan hen o’r hyn a aeth

Yn aros - dyna hiraeth.

(James Nicholas; 1928-2013)

Perthyn i bob iaith geiriau na ellid yn llwyr a llawn eu cyfieithu i iaith arall. Yn y Gymraeg mae gennym ‘Hiraeth’. Bydd y gyfres hon o fyfyrdodau yn ymdrin â nifer o’r geiriau rheini. Daw’r cyntaf o’r Ffrangeg: Dépaysement. Golyga’n fras dyhead y sawl sydd oddi cartref am gysur ei gynefin cyfarwydd.

Gwyddai Hadad am Dépaysement. Os oes Beibl wrth eich penelin, trowch os gwelwch yn dda i 1 Brenhinoedd 11:14-22. ‘Roedd Hadad o linach frenhinol - tywysog Edom. Cyfnod trist yn hanes ei wlad oedd cyfnod ei blentyndod. Gyda chymorth Joab, rhoes Dafydd frenin ei fryd ar ddifa’r Edomiaid yn llwyr, a cheisiodd wneud hynny. Ond ‘roedd un eithriad - y bachgen Hadad. Drwy gymorth gweision ei dad, ffodd i’r Aifft, a chafodd noddfa yno. Cafodd ei dderbyn fel tywysog - tŷ a thir, ymborth a dillad yn ôl ei haeddiant brenhinol.

Llithrodd y blynyddoedd heibio. Tyfodd Hadad yn ddyn. Edmygid ef gan bawb, a pherchid ef yn llys y Pharo. Priododd chwaer Tahpenes y frenhines, a ganwyd iddynt fab, Genubath. ‘Roedd popeth yn berffaith ddedwydd. Ni allai Hadad ddymuno dim byd gwell.

Ond fe ddigwyddodd rhywbeth a newidiodd y cwbl. Bu farw Dafydd, a Joab, yntau hefyd wedi marw. Anesmwythwyd Hadad yn fawr. Meddyliodd am Edom, ac yn sydyn iawn, daeth tynfa Edom yn drech na holl gysuron a goludoedd yr Aifft - yn gymaint felly nes iddo orfod mynd at Pharo i ofyn am ganiatâd dychwelyd i’w wlad ei hun. ‘Roedd Pharo’n methu deall. Gofynnodd Pharo, "Ond beth sy’n brin arnat gyda mi, dy fod am fynd adref?" Meddai Hadad, "Dim, ond gad imi fynd." (1 Brenhinoedd 11:22 BCN).

Dyna’r stori - stori Dépaysement. Ond nid am y Dépaysement hwnnw ‘rwyf am sôn. Mae rhyw Dépaysement arall, a Dépaysement mwy. Dépaysement dwfn ac oesol pobl am Dduw. Ni ellir mo’i ddiffinio - dyma’r anesmwythyd sydd yn ein hysgogi ac yn ein haflonyddu. Dépaysement enaid am Dduw.

Pa beth yn stori Hadad o Edom, a hynny heb roi gormod o raff i’n dychymyg, sy’n cyfateb i’r cyflwr y cawn ein hunain ynddo heddiw? Onid prawf ydyw o’r gred oesol mai i dragwyddoldeb y perthyn hanfod yr hyn ydym? Dengys fod ein bywyd yn llawer fwy na dyrnaid o lwch, ac mai oddi wrth y Duw a’n creodd ni y daeth inni bob gweledigaeth fawr, pob gwirionedd, pob delfryd a phob prydferthwch. Yn syml, syml, fe olyga ein Dépaysement am Dduw, iddo ein creu ni ar gyfer rhywbeth mwy a gwell na’r bywyd sy’n ddarostyngedig i ddeddf pechod a marwolaeth. Bywyd - y bywyd gwir a’r bywyd llawn yw’r bywyd ‘rydym yn crefu amdano: Dépaysement.

Dépaysement, y mae’n reddf ynom, ac ni wna dim llai ein bodloni:

Nid byddaf lonydd nes dy gael:

Chwant f’enaid yw dy fynwes Di.

(Morgan Llwyd; 1619-1659)

F’Arglwydd Iesu Grist, fab Duw, Waredwr, bydd drugarog wrthyf. Amen.

SALM

Gesyd ein siarad am ‘flwyddyn waith’ a galwadau’r wythnos hon, neu’r dydd heddiw mewn cyd-destun llesol a bendithlawn gan y Salmydd gyda’i bwyslais ar bob dydd o’m bywyd (Salm 23:6).

Wrth ddewis yr ARGLWYDD yn fugail ei fywyd, gwyddai’r Salmydd nad oedd ond daioni a thrugaredd i ddilyn holl ddyddiau fy mywyd.

Mynnai Robert Beynon (1881-1953) yn ei esboniad gwerthfawr ar y Salmau:

"Gair gwan yw ‘canlyn’ i ddal ystyr y Salmydd; ymlid neu erlid oedd yn ei feddwl ef. Gwelai ddaioni a thrugaredd neu garedigrwydd yn ei ymlid fel dau angel gwarcheidiol a ofnai iddo fyned o’u golwg. Glynant wrtho heb flino ar eu gwaith na throi’n ôl byth".

Cynhaliaeth beunydd beunos y crediniwr yw rhoi ei holl fywyd i’r Hwn sydd yn gyfan gwbl, gwbl gyfan y tu hwnt iddo, ac eto sydd yn ei garu’n llwyr a llawn.

Diolchwn i Ti, O! Dad, nad wyt yn unig gyda ni nawr, ond o’n blaen ni yfory, fel y byddi drennydd a thradwy. Amen.

(OLlE)

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Bore Sul am 10:30 Oedfa i’r Teulu - balwn, fflam, dŵr a ... bedydd. Bedydd trilliaid! Hyd y gwyddom, y trilliaid cyntaf erioed i’w bedyddio yn eglwys Minny Street.

Cyflwynir ‘Yr Oedfa’ BBC Radio Cymru ddydd Sul (5:30 a 11:30) gan Connor a’i dad. Y thema fydd emyn David Charles (1762-1834):

O! Iesu mawr, rho d’anian bur

i eiddil gwan mewn anial dir,

i’w nerthu drwy’r holl rwystrau sy

ar ddyrys daith i’r Ganaan fry.

(686; Caneuon Ffydd)

Prentisiwyd David Charles mewn ffatri nyddu rhaffau yng Nghaerfyrddin, ac mae’r emyn tri phennill hwn fel darn o raff, byr iawn yw’r rhaff, ond hynod o gryf; hen yw’r rhaff, ond tyn - ddigon tyn i ddal ein pwysau, digon tyn i’n tynnu’n ôl, a’n tynnu ymlaen.

Oedfa Gymundeb fydd liw nos (18:00). Bydd ein cyfnod o weddi a chyflwyniad y Gweinidog i’r Cymundeb yn echelu a’r hanes Philip a Nathanael (Ioan 1:43-51). Trwy dystiolaeth Ioan y clywodd y disgyblion cyntaf yr alwad i ganlyn Iesu. A thrwy eu tystiolaeth hwy, yn eu tro yr ychwanegwyd at nifer y disgyblion. Y mae’r gwir ddisgybl yn troi ar unwaith, fel y gwnaeth Philip, yn genhadwr. A pha le gwell i ddechrau cenhadu nag ymhlith ein ceraint a’r cydnabod ein hunain?

Bydd y bregeth ar ffurf stori ymhlyg mewn stori: wrth adrodd stori ymweliad Paul, Silas a Timotheus â Thesalonica adroddir hefyd y stori fwyaf un: stori bywyd, marw ac atgyfodiad Iesu Grist. Dyma’r testun o Lythyr Cyntaf Paul at y Thesaloniaid (5:16a BCN): Llawenhewch bob amser. Mae Cariad a Llawenydd yn cerdded llaw-yn-llaw. Ffynhonnell llawenydd y Cristion yw gweithredoedd mawr, hynod fawr y Duw a'm carodd, cofiodd, ceisiodd, cafodd, cadwodd, cododd. Neu’n fyr Iesu Grist yw ein llawenydd ni. Nid oes unrhyw ffynhonnell arall i lawenydd go iawn. Dyna pam y gall Paul annog ffyddloniaid yr Achos yn Thesalonica i lawenhau bob amser. Gan fod llawenydd wedi’i angori yng Nghrist, nid yw’r llawenydd y Cristion ar drugaredd yr amgylchiadau - llawenydd ydyw sy’n ymorffwys yn y sicrwydd fod cariad Duw’n drech na phob helbul a helynt.

Bydd ein Diaconiaid yn cwrdd nos Lun. Gofynnwn am arweiniad Duw wrth edrych a threfnu i’r dyfodol. Boed iddynt a’r Gweinidog amlygu’r cyfleodd sydd o’n blaen, ein hannog i gydio ynddynt, gan ymroi gyda’n gilydd i osod ein doniau at wasanaeth yr Achos, gan gymryd cyfrifoldeb o fewn yr eglwys, a chofio amdani mewn gweddi.

Bydd ein Gweinidog yn cyfrannu i ‘Munud i Feddwl’ ar Radio Cymru ar Foreau Mercher ym mis Medi sef y 7fed, 14eg, 21ain a’r 28ain.

Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd: Nos Iau am 19:30 yn Y Tabernacl, Yr Ais, Dr Siwan Seaman yn annerch ar y testun "Moeseg, Meddygaeth a gofal lliniarol". Gweddïwn am wenau Duw ar waith a chenhadaeth Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd.