CYTGAN

Pwy yw hon sy’n ymddangos fel y wawr, yn brydferth fel y lloer, yn ddisglair fel yr haul, yn urddasol fel llu banerog?

(Caniad Solomon 6:10 BCNad)

Un a gafodd ei addoli erioed oedd yr haul - gan y Canaaneaid, yr Asyriaid, yr Eifftiaid a’r Persiaid. Mewn ffurfafen ddigwmwl byddai disgleirdeb yr haul, a’i ddylanwad, er da neu ddrwg, yn wastadol amlwg.

Does dim syndod felly i’r haul ddatblygu i fod yn symbol o Dduw i’r Iddew: Canys haul a tharian yw yr ARGLWYDD Dduw (Salm 84:11 WM). Nid duw mo’r haul ond symbol o’r Duw mawr a greodd y cyfan oll o’r cyfan oll: Gwnaeth Duw y ddau olau mawr, y golau mwyaf i reoli’r dydd, a’r golau lleiaf y nos: gwnaeth y sêr hefyd (Genesis 1:16 BCNad).

Benthycwn brofiad y Salmydd yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

... ei enw a bery tra fyddo haul ... (Salm 72:17 WM) ... Amen

SALM

Am ba hyd y cuddi dy wyneb oddi wrthyf? (Salm 13:1b)

Dywedwn yn aml fod yn rhaid i Dduw fod yn amyneddgar â ni, ac mor wir hynny! Profiad Elfed yw ein profiad ninnau:

Araf iawn wyf fi i ddysgu,

amyneddgar iawn wyt ti ...

Ond, fe wyddai’r Salmydd fod yn rhaid i ninnau hefyd fod yn amyneddgar yn ein disgwyl wrth Dduw. Gan mor araf yr oedd Duw, ofnai iddo ei anghofio’n llwyr. Y mae’r eithafion yn cyfarfod ym mhrofiad y Salmydd. Dechreua’r Salm hon â chwyn ond mae hi’n gorffen mewn gorfoledd: gobaith sydd yma yn anobeithio, ac anobaith yn gobeithio.

Ni fyddai’r Salmau yn adlewyrchu ein profiad heb fod yn eu plith y Salm hon. Yn dawel, dirgel - yn aml - y gweddïwn fel y Salmydd hwn: Am ba hyd y cuddi dy wyneb oddi wrthyf? (Salm 13:1b). Gwyddom am y dyfnder tywyll a wybu’r Salmydd hwn.

Gwyn ein byd hefyd, os gwyddom fel y Salmydd, am gymorth ymddiried yn dy ffyddlondeb a llawenhau yn dy waredigaeth (Salm 13:5). Os dechreuwn heb anawsterau fe orffennwn heb fuddugoliaeth.

'YMLAEN': Y SUL A'R WYTHNOS NEWYDD

Bywyd a phrofiad y Saint Cymreig yw testun ein sylw eleni trwy gydol y 50 diwrnod rhwng Sul y Pasg a'r Pentecost. Trwy gyfrwng homilïau’r Sul a myfyrdodau wythnosol yn y daflen cyhoeddiadau, yr ydym ymhell ar ein ffordd i’r 50! Wrth ymgynnull am baned ar ôl yr Oedfa nos Sul byddwn wedi dysgu am - a dysgu gan - 23 o’r saint hyn.

Edrychwn ymlaen at hwyl a bwrlwm yr Oedfa Deulu (10:30); bydd rhaid didoli’r ffrwythau o’r llysiau; awn am dro i Langrannog cyn fras gamu lan i ogledd Cymru. Uwchben Porth Ysgo, ar lethr hardd, mae eglwys Llanfaelrhys. Wedi hyn oll, bydd pawb yn falch o’r ‘Cinio Gwerinwr’ fydd wedi ei baratoi ar ein cyfer yn y Festri wedi’r Oedfa er mwyn codi ymwybyddiaeth o Wythnos Cymorth Cristnogol (Mai 14-21).

Liw nos, yn yr Oedfa Hwyrol (18:00) bydd ein Gweinidog, mewn cyfres o fyfyrdodau byrion yn sôn am y saint Myllin, Tyfrydog, Seiriol a Derfel. Gyda Myllin Sant cawn ystyried arwyddocâd bedydd. Bydd Tyfrydog yn ein hatgoffa o bwysigrwydd Gair Duw. Cawn wers am fendith cydweithio gan Seiriol. Eiddo Derfel Sant y gair olaf; bydd yntau yn ein harwain at wir gadernid pobl Dduw: ein ‘Ceidwad cryf’, Iesu Grist.

Wrth y bwrdd cawn dderbyn aelodau newydd i’n plith, a bydd cyfle i gydymdeimlo â’r galarus, a chofio’r aelodau hynny sy’n methu a bod gyda ni, gan bellter ffordd, cystudd neu henaint.

Bydd paned yn y Festri wedi’r Oedfa Hwyrol.

PIMS nos Lun (8/5; 19:00-20:30 yn y Festri): Paratoi i’r Pentecost. Bydd paent a phaentio ... felly dim angen eich dillad gorau!

Bethania nos Fawrth (9/5; 19:30-21:00). Diolch i Peter a Gill am ein croesawu. Y thema yw ‘Cyfeillion Paul’. Testun ein y sylw yn cyfarfod hwn bydd Luc (Colosiaid 4:14).

Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd (nos Iau 11/5; 19:00 yng nghapel Bethlehem, Gwaelod y Garth): Gwasanaeth Cymorth Cristnogol dan arweiniad Mr Huw Thomas. Gweddïwn am wenau Duw ar waith a chenhadaeth Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd.

DWY DDAFAD; MODFEDD A LLATHEN

A fuoch rhywdro yn eistedd yn esmwyth mewn cadair gyffyrddus, yn hel meddyliau am yr hyn y buasech yn ei wneud pe bai gennych egni di-ben-draw, neu lond banc y banciau o arian, neu’r gallu i droi awr yn funud neu’r funud sydyn yn araf awr?

Rhaid i mi gyfaddef, fel sy’n amlwg bellach, fy mod wedi gwneud hynny troeon. Buaswn yn mynd ati i sicrhau hyn ... i wneud y llall ... i ddarganfod yr arall ... ac wrth gwrs, i ddysgu, profi, mwynhau, ac estyn i eraill y cyfle i ddysgu, profi a mwynhau pob hyn, llall ac arall!

Mae stori dau gyfaill yn dod i’r cof. Gofynnodd un i’r llall, ‘Pe bai gennyt filiwn o bunnoedd, a fuaset yn barod i’w rhannu â mi dy gyfaill gorau?’. ‘O! Buaswn, yn sicr; heb os ac oni bai!’ oedd yr ateb a gafodd. ‘Dywed wrthyf’, meddai’r holwr, pe bai gennyt ddwy ddafad a fyddet yn barod i roi un i mi?’ Bu saib o dawelwch - lletchwithdod - ‘Wel, dwi ddim yn gwbl siŵr o’r ateb i’r gofyn yna’ medd y llall o’r hir ddiwedd, ‘oherwydd y drafferth, gyfaill, yw bod gennyf ddwy ddafad!’

‘Rydym, bawb ohonom yn llawn addewidion ac ewyllys da, ond pan ddaw i’r pwynt o weithredu fe gwyd rhyw anawsterau ... o hyd. Y gwir amdani yw bod gennym i gyd rhywbeth i’w roi, ac y mae yna bob amser rywbeth y gallwn ei wneud. Tybiaf, fod yna rywun heddiw, nawr - y funud hon - yn aros am ein cymorth ymarferol, ac nid am ein haddewidion gwag.

Mae modfedd o ‘wneud’ yn gyfwerth â llathen o ‘feddwl am wneud’

(OLlE)

CYTGAN

Pwy yw hon sy’n ymddangos fel y wawr, yn brydferth fel y lloer, yn ddisglair fel yr haul, yn urddasol fel llu banerog?

(Caniad Solomon 6:10 BCNad)

Gwêl y cariad ei anwylyd yn awr fel y lleuad. Rhoddai’r Iddew fri mawr ar y lleuad. Wrth gyfnewidiadau’r lleuad y cyfrifid y mis a’r flwyddyn; cynhelid gwyliau pan ymddangosai’r lleuad. Byddai ei thegwch yn sicr o’i gwneud yn wrthrych addoliad, a dyna pam efallai y ceir gorchymyn yn Llyfr Deuteronomium yn atal addoli’r lleuad: Gwylia ... na fyddi’n codi dy olwg i’r nefoedd ac yn edrych ar yr haul, y lleuad neu’r sêr, holl lu’r nefoedd, a chael dy ddenu i ymgrymu iddynt a’u haddoli ... (Deuteronomium 4:19).

Yn nos ein hamseroedd, gweddïwn ar i’r Eglwys, yn lleol, ac felly ledled byd fod yn brydferth fel y lloer, sy’n arwydd o lendid ac o burdeb.

Benthycwn brofiad y Salmydd yn sbardun i fyfyrdod pellach a gweddi:

Bydd wedi ei sefydlu am byth fel y lleuad,

yn dyst ffyddlon yn y nef (Salm 89:37) ... Amen

CAIS GAN EIN GWEINIDOG: RUBANAU!

Hoffai Owain dderbyn gan bawb o leiaf un darn o ruban (4-5 metr o hyd) erbyn dydd Sul 28/5.

Gorau po fwyaf o rubanau!

Lliwiau? Aur. Arian. Coch. Melyn. Gwyn. Oren.

I ba ddiben?

Cawn weld ar Sul y Pentecost!

DIWRNOD RHYNGWLADOL JAZZ (2)

Mae'n Ddiwrnod Rhyngwladol Jazz! Beth yw jazz? Man, if you don’t know, I could never tell you oedd ateb Louis Armstrong. Mae jazz, canu gospel a’r blues yn frodyr a chwiorydd i’w gilydd: plant i ganu’r caethweision. Gwarth ac ing caethwasiaeth esgorodd ar ganu jazz. Er eu hamddifadu o’u rhyddid a’u teuluoedd, eu gobaith, eu hiaith a’u diwylliant, nid oedd modd dwyn y gân oddi wrthynt. Troesant eu hiraeth a’u poen, eu hymdrech i gadw’n fyw yn gân. Gyda threigl y blynyddoedd daeth cerddoriaeth y caethweision a’u hetifeddion yn falm enaid i etifeddion y rheini fu’n hybu caethwasiaeth.

Mae jazz yn treiddio i ddyfnder enaid; mae’n gerddoriaeth sydd yn ein cysylltu â gwraidd ein dolur a ffynhonnell ein cysur. I fod yn gerddor jazz rhaid ymarfer. Rhaid hefyd dysgu canu’n ddifyfyr; nid dim ond gydag eraill ond hefyd sut mae cynganeddu’n gywrain a thelynegu’n soniarus. Nid hawdd mo hyn! Anodd yw camu o fyd y cyfarwydd i fyd y posibiliadau di-ben-draw; anodd mentro canu y tu hwnt i’r hyn a wyddoch.

I’ve always told the musicians in my band to play what they know and then play above that. Because then anything can happen, and that’s where great art and music happen.

Gellid awgrymu, yn y dyfyniad uchod, fod Miles Davies yn siarad nid yn unig am gelfyddyd a cherddoriaeth, ond hefyd am fywyd. Dyma’r her i bawb ohonom: defnyddio ein dychymyg; bod yn greadigol yn ein ffydd, yn fentrus drosti, ynddi ac o’i herwydd - i dorri tir newydd, i gamu y tu hwnt i’r hyn a wyddom - to play what we know and then play above that.

Mater o ganu’n ddifyfyr yw bywyd pob Cristion. Wynebwn bob math o sefyllfaoedd gwahanol a gofynion di-ben-draw ar ein hamser, egni ac amynedd; daw rhwystredigaethau a siomedigaethau; daw hwyl, llonydd a llawenydd. Ein nod yw meithrin yr ystwythder, hyblygrwydd a menter sydd ei angen i rannu cariad Crist yn effeithiol ag eraill: to play what we know and then play above that.

(OLlE)

SALM

Ymddiried yn yr ARGLWYDD a gwna ddaioni, iti gael byw yn y wlad mewn cymdeithas ddiogel (Salm 37:3; buddiol buasai darllen adnodau 1-9).

Er mwyn nofio mae’n rhaid bwrw eich hun i’r dŵr; ymddiried eich hun i’r dyfnder cyn profi bod y dŵr yn cynnal. Nid oes geiriau i’r weddi fwyaf elfennol, meddai Colin Morris: It’s wordless. It is simply letting go, resting back, floating like a tired swimmer, trusting ... Dyna brofiad y Salmydd hefyd: Bwrw dy faich ar yr ARGLWYDD ac efe a’th gynnal (Salm 55:22). Ymddiried yn yr ARGLWYDD a gwna ddaioni ... (Salm 37:3).

Profiad o ddiogelwch a chael ei gynnal oedd eiddo Gobeithiol yn Taith y Pererin. Mentrodd Gobeithiol groesi’r afon ddofn, ddu. O’i chanol y mae’n galw ar ei gyfaill ar y lan: Ymwrola, fy mrawd, rwy’n teimlo’r gwaelod ac y mae’n gadarn. Gweddïwn am gael teimlo'r breichiau tragwyddol oddi tanom.

(OLlE)