IONAWR

Mae'r wybodaeth isod yn gywir yn unol â'r wybodaeth sydd gennym ar y pryd ond cofiwch ddarllen y Cyhoeddiadau ar y Sul er mwyn cadarnhau pob cyfarfod.

LLINACH IESU...

Dyma restr achau Iesu Grist, Mab Dafydd, mab Abraham... (Mathew 1:1) Mae’n anodd gennym ddeall pam mae Mathew yn dewis dechrau ei Efengyl gyda beth sydd i ni, yn ddim ond rhestr faith ac eithriadol gymhleth o enwau.

Abraham - Isaac - Jacob - Jwda - Peres a Sera - Hesron - Ram - Amminadab - Nahson - Salmon - Boas - Obed - Jesse - Dafydd - Solomon - Rehoboam - Abeia - Asa - Jehosoffat - Joram - Usseia - Jotham - Ahas - Heseceia - Manasse - Amon - Joseia - Jechoneia - Salathiel - Sorobabel - Abiwd - Eliacim - Asor - Sadoc - Achim - Eliwd - Eleasar - Mathan - Jacob - Joseff - Iesu. (Mathew 1:1-17).

Adran ddiflas iawn i ddechrau blwyddyn! Ond, mae pob enw yn ddolen mewn cadwyn sy’n arwain at Mair... hi a roddodd enedigaeth i Iesu, a elwid y Meseia (Mathew 1:17). ‘Roedd pob un o’r bobl hyn yn gyfrwng i ewyllys Duw. Nid dynion da mohonynt i gyd, ond mae pob un yn llinach Iesu, am fod Duw ar waith trwy bobl, a phobl ar waith yn Nuw.

Gweddïwn ar ddechrau blwyddyn am i Dduw ein cynnwys yn llinach Iesu. Un amod sydd: caniatáu i Dduw weithio ynom, a...thrwom. Gwaith Duw ydym. Gwaith Duw yr ydym yn ei gyflawni. Cariad Duw yw ein cymhelliad. Ewyllys Duw yw ein safon. Gogoniant Duw yw ein nod.

Wele, eto ddechrau arall - O! Dduw Dad, cymer di hi, a ninnau ynddi - yn gwbl i ti dy hun, er gogoniant dy Fab Iesu Grist. Amen.

(OLlE) 

TAW

TAW?

Na, nid Treth ar Werth, ond Taw…Tawelwch; taw piau hi. Mae lle, a gwerth i’r cyffro a’r gorfoledd mawr, ond mae’n bwysig hefyd ymdawelu a gwrando’r llef ddistaw fain (1 Brenhinoedd 19: 12b).

Un agwedd ar weddi yw llefaru; un agwedd ar addoli yw cyhoeddi; un agwedd ar droad blwyddyn yw’r dathliadau mawr. Wrth weddïo, wrth addoli, wrth ddathlu rhaid hefyd ymdawelu, a gwrando. Ni waedda Duw; ni ymdeimlir â’i fendith onid gan y sawl a glustfeinio.

Clustfeiniwn, gan ddisgwyl clywed rhywbeth - gweledigaeth...oherwydd fe ddaw eto weledigaeth yn ei hamser - daw ar frys i’w chyflawni, a heb ball. Yn wir nid oeda; disgwyl amdani, oherwydd yn sicr fe ddaw, a heb fethu (Habacuc 2:3).

 ninnau’n sefyll ar drothwy blwyddyn newydd, mae Duw yn gofyn i ni, yn union fel y gofynnodd i Elias: Beth a wnei di yma? (1 Brenhinoedd 19:13b). Wrth ateb, fel Eseia: Dyma fi, anfon fi (Eseia 6:6) daw’r ffordd ymlaen i’r golwg; amlygir llwybr, cynigir cyfle, darperir nerth.

Diolch i Ti, O! Dduw am holl fendithion y flwyddyn hon. Tywys fi’n awr i’r flwyddyn newydd i’th wasanaethu Di, a’th bobl, yn ôl dy ewyllys. Amen.

(OLlE) 

RHWD

Rhwd. Pan ddaw y gair ‘Rhwd’ o flaen fy llygaid, neu i’m clyw, cyfyd ymdeimlad o chwithdod ynof – onid oes rywbeth yn chwithig am rywbeth yn rhydu? Ac yn rhyfedd iawn, rhyw chwithdod felly sydd gan y beirdd wrth sôn am unrhyw beth a rhwd arno. Mae ‘na eithriadau, er enghraifft:

Segurdod yw clod y cledd,

A rhwd yw ei anrhydedd.

Dylem ymfalchïo yn segurdod rhydlyd y cledd, meddai Emrys (1813-1873) wrthym, ond gyda pethau eraill, y defnydd a wnaed o rywbeth pan fo’n loyw a glân sydd yn cyffroi awen y beirdd o weld rhwd yn cydio ynddo. Dyma, er enghraifft, englyn am yr hen efail - rhyw atgof am hyfrydwch y prysurdeb gynt:

Y gêr tan rwd seguryd – a’r taw hir

Lle bu taro diwyd;

A wêl fwth ac efail fud

A wêl fedd hen gelfyddyd.

Tybed a ellid dweud bod ein syniad o Dduw, ein deall ohono, ein perthynas ag Ef weithiau’n rhydu a hynny oherwydd diffyg defnydd, symud a chynydd? Gêr ein ffydd, gobaith a chariad tan rwd seguryd? I aralleirio Emrys, nid yw segurdod, niwlogrwydd meddwl a diffyg ffresni'n glod i’n ffydd; nid yw rhwd yn anrhydedd i Dduw. Sancteiddier dy enw meddai Iesu yn y Weddi Fawr. Sancteiddier dy enw: rhaid ar dro i bawb ohonom grafu’r rhwd i ffwrdd o’n perthynas â Duw ac â'i bobl Ef.

Yn weddi heddiw, benthycwn dyhead Ann Griffiths (1776-1805)

O! am fywyd o sancteiddio

Sanctaidd enw pur fy Nuw,

Ac ymostwng i’w ewyllys

A’i lywodraeth tra fwy’ byw...Amen

(OLlE)

THOMAS À BECKET

Will no-one rid me

of this troublesome priest?

Mae’r ddrama Murder in the Cathedral (1935) gan T.S.Eliot (1888-1965) yn trafod merthyrdod Thomas à Becket (1118-29/12/1170), archesgob Caergaint. Mae’r stori datblygu hyd nes i Becket cael ei lusgo i mewn i ddiogelwch y gadeirlan gan dri offeiriad i’w achub rhag milwyr y brenin. Mae’r offeiriaid yn cloi’r drws yn dynn, ond gyda hyder anorchfygol y ffydd, mae Becket yn mynnu:

Unbar the doors! Throw open the doors!

I will not have the house of prayer, the church of Christ,

The sanctuary, turned into a fortress ...

The church shall be open, even to our enemies...

We are not here to triumph by fighting, by stratagem, or by resistance, not to fight with beasts as men. We have fought the beast and have conquered. We have only to conquer now, by suffering.

This is the easier victory.

Now is the triumph of the Cross, now open the door! I command it. OPEN THE DOOR!

Mae Becket yn wynebu ei ddiwedd gan ymddiried nid mewn grym ond mewn ffyddlondeb - ffyddlondeb i’r hwn a orchfygodd pob drwg, a hynny nid trwy nerth bôn braich ond, yn a thrwy gariad.

(OLlE) 

GANED IESU MEWN BEDD

Gŵyl y Diniweidiaid

Mathew 2:13-18

Jeremeia 31:15

Heddiw cofiwn am blant Bethlehem a laddwyd gan Herod. Pan fethodd y sêr-ddewiniaid ddychwelyd at y brenin a rhoi gwybod iddo ble cai hyd i Iesu, aeth yn gandryll.

O dan ddylanwad carolau swynol, cardiau lliwgar, moeth a hwyl ein Nadolig, mae’n hawdd iawn inni feddwl mai i fyd tangnefeddus y ganwyd Iesu. Nid felly. I fyd Herod y daeth, i’n byd ni; byd real o ddicter a dial, rhyfel a gwae. Nid oes cadarnhad o unrhyw ffynhonnell arall i’r hanes alaethus am ladd plant bach Bethlehem, ond mae’r creulondeb yn gydnaws â chymeriad Herod Fawr. ‘Roedd hwn yn ddiarhebol o ddrwgdybus a didostur, ac wrth sôn am y gwallgofrwydd daw wylofain a galaru dwys Rachel i gof Mathew. Pam Rachel? Oherwydd mai mam oedd hi, mam Jacob a Benjamin, un o famau enwocaf Israel. Ym Methlehem y claddwyd hi. Wylo yr oedd hi, meddai Jeremeia, wrth weld plant Israel yn mynd i’r gaethglud. Mae’n wylo eto, meddai Mathew, wrth weld plant Bethlehem yn cael eu lladd. Yr un yw’r gwae ar draws yr oesoedd. Yr un yw galar mam.

Heddiw cofiwn am blant Bethlehem a laddwyd gan Herod. Pam?

Onid peth naturiol yw ceisio anghofio pethau drwg? Yn wir, mae arnom ni gyd weithiau, angen ceisio anghofio’r drwg sydd gymaint rhan o’n byw a’n bod!

Heddiw cofiwn am blant Bethlehem a laddwyd gan Herod. Rhaid gwneud hynny. Rhaid cofio fod lladd a galar yn rhan annatod o stori geni Iesu, ein Harglwydd. Ganed Iesu mewn bedd - bedd y bechgyn a laddwyd ym Methlehem. Os digwydd inni esgymuno’r hanes gwaedlyd hwn rhag gweddill hanes y Nadolig, mae’r Nadolig yn colli’i ystyr; bydd cân yr angylion 'tangnefedd ymhlith pobl …’ (Luc 1:14b) yn colli’i ystyr, canys byddwn wedi ceisio anghofio fod cysgod Herod yn ddychryn ar draws ein dydd a’n hoes. Os gwnawn hynny mae Herod yn cael rhwydd hynt i fynd ati’n brysur i geisio dileu’r goleuni a dadwneud y geni.

Felly nid ewyllys eich Tad, yr hwn sydd yn y nefoedd, yw bod un o’r rhai bychain hyn ar goll (Mathew 18:14).

(OLlE) 

NEWYDDION Y SUL

Ar Sul olaf y flwyddyn, mawr ein diolch i Dduw am y gofal a fu drosom. Ein cyd-aelod, y Parchedig Menna Brown oedd yn cynnal yr oedfa heddiw. Diolch iddi am oedfa gyfoethog, a sbardun o fyfyrdod â ninnau'n troi i wynebu blwyddyn newydd o waith a chenhadaeth. Echel myfyrdod Menna oedd y cwpled cyfarwydd sydd yn glo i‘r garol hyfryd hwnnw gan Christina Rosetti, 1830-94, cyf. Simon B. Jones, 1894-1964:

Ganol gaeaf noethlwm

cwynai'r rhewynt oer,

ffridd a ffrwd mewn cloeon

llonydd dan y lloer:

eira'n drwm o fryn i dref,

eira ar dwyn a dôl,

ganol gaeaf noethlwm

oes bell yn ôl.

Mae’r ail bennill yn ddatganiad hyderus o fawredd Duw:

Metha nef a daear

gynnwys ein Duw;

ciliant hwy a darfod

pan fydd ef yn llyw:

ganol gaeaf noethlwm

digon beudy trist

i'r Arglwydd hollalluog,

Iesu Grist.

Mae’r pennill olaf yn gofyn arnom i ymateb i fawredd Duw a’i gariad:

Beth a roddaf iddo,

llwm a thlawd fy myd?

Pe bawn fugail rhoddwn

orau'r praidd i gyd;

pe bawn un o'r doethion

gwnawn fy rhan ddigoll;

ond pa beth a roddaf?

Fy mywyd oll.

Mynnai Menna mai hanfod yr Adfent yw disgwyl - buom yn disgwyl am y Gair yn gnawd; buom yn prysur baratoi ac ymbaratoi go gyfer a dyfodiad yr Arglwydd hollalluog/Iesu Grist. Hanfod y Nadolig yw dathlu. Buom yn dathlu; rhaid oedd dathlu! Wedi’r cyfan... daeth Duwdod mewn baban i’n byd (Jane Ellis, bl. 1840; CFf.:472). Awgrymodd Menna fod y dathlu hwn yn blueprint i weinidogaeth a chenhadaeth eglwys Minny Street i’r flwyddyn galendr newydd hon.

...pa beth a roddaf? yw cwestiwn Christiana Rosetti.

Ein cwestiwn ninnau? Pa beth a roddwn i Dduw yn 2016?

Yr un ateb sydd i’r naill gwestiwn a’r llall, gan mai dim ond un ateb sydd. Dyma’r unig ymateb priodol: Fy mywyd oll.

Nid mater o orchymyn yw gweinidogaeth yr eglwys leol. Nid pleidlais mwyafrif sydd yn ei benderfynu. Mae’n rhaid i bobl weld, deall a chydio yn y weinidogaeth honno drostynt eu hunain. Dibynna ein gweinidogaeth ar ein parodrwydd i osod ein hunain, o’r newydd, ar allor gwasanaeth i Dduw a’i bobl ym mhob man.

...pa beth a roddaf?

Fy mywyd oll.

Un ffordd siŵr o ddiffodd tân yw peidio rhoi dim arno! Os yw tân ein gweinidogaeth a’n gwasanaeth i Grist yn mynd i losgi am flwyddyn arall, does dim amdani ond ei borthi. Mae’r tanwydd i gael mewn oedfa, astudiaeth Feiblaidd, cwrdd gweddi, trafodaeth, cymdeithas a chwmnïaeth. Y peth pwysig yw cadw’r tân rhag diffodd:

...pa beth a roddaf?

Fy mywyd oll.

Ni fydd Oedfa Hwyrol ym Minny Street

Gan ddechrau heddiw - Dydd Gŵyl Ioan yr Efengylwr - byddwn yn cynnig cyfres o fyfyrdodau byrion yn seiliedig ar Efengyl Ioan. Ym mhob un, ceir awgrym o ddarlleniad, a myfyrdod bychan, bachog yn seiliedig ar yr adnodau rheini. Bydd y myfyrdod yn ymddangos yn ddyddiol o ddydd Sul Rhagfyr 27ain hyd at ddydd Mawrth Ynyd (9/2/2016) ar ein cyfrif trydar @MinnyStreet

Wynebwn y flwyddyn newydd gyda’n gilydd a gyda hyder. Gwnaed yr Arglwydd hi yn flwyddyn dda inni yn yr ystyr orau.

MYFYRDODAU BEUNYDDIOL EFENGYL IOAN @MinnyStreet #IoanMSt

Gan ddechrau yfory - Dydd Gŵyl Ioan yr Efengylwr - byddwn yn cynnig cyfres o fyfyrdodau byrion yn seiliedig ar Efengyl Ioan. Ym mhob un, ceir awgrym o ddarlleniad, a myfyrdod bychan, bachog yn seiliedig ar yr adnodau rheini. Bydd y myfyrdod yn ymddangos yn ddyddiol o ddydd Sul Rhagfyr 27ain hyd at ddydd Mawrth Ynyd (9/2/2016) ar ein cyfrif trydar @MinnyStreet